شاهان قاجار
ترتیب | نگاره | نام | آغاز پادشاهی | پایان پادشاهی | مدت شاهی |
---|---|---|---|---|---|
۱. | ![]() |
آغامحمدخان | ۱۱۷۰ | ۱۱۷۵ | ۵ سال |
۲. | ![]() |
فتحعلی شاه | ۱۱۷۶ | ۱۲۱۳ | ۳۶ سال و ۸ ماه |
۳. | ![]() |
محمد شاه | ۱۲۱۳ | ۱۲۲۷ | ۱۴ سال |
۴. | ![]() |
ناصرالدین شاه | ۱۲۲۷ | ۱۲۷۵ | ۴۸ سال |
۵. | ![]() |
مظفرالدین شاه | ۱۲۷۵ | ۱۲۸۵ | ۱۰ سال |
۶. | ![]() |
محمدعلیشاه | ۱۲۸۵ | ۱۲۸۸ | ۳ سال |
۷. | ![]() |
احمد شاه | ۱۲۸۸ | ۱۳۰۴ | ۱۶ سال |
شاهزادگان قاجار
- حسام السلطنه
- سلطان مراد میرزا حسام السلطنه
- عباس میرزا نایب السلطنه
- عباس میرزا ملک آرا
- ایرج میرزا جلال الممالک
- کامران میرزا نایب السلطنه
- مسعود میرزا ظل السلطان
- محمد میرزا کاشف السلطنه
- عبدالحسین میرزا فرمانفرما
- عبدالمجید میرزا عین الدوله
- ملک منصور میرزا شعاع السلطنه
- ابوالفتح میرزا سالارالدوله
انسجام ملی
به علت مشکلات روی داده در دوره افشاریه و دوره زندیه سرزمین ایران دارای ناامنیهای داخلی (مانند ناامنیهای جادهای) بود و ارتباط با خارج از کشور از جنوب و شمال ایران کاهش یافته بود و زمانی که دولت قاجاریه به وجود آمد ایران از نظر اقتصادی و سیاسی در وضعیت بدی بهسر میبرد و اولین انسجام ایران به شکل امروزی مدیون آغا محمدخان قاجار است هرچند که در زمان پادشاهان بعدی قاجاریه بخشهایی از ایران جدا شدند ولی خاک اصلی به صورت یک دولت متحد از زمان آغا محمدخان قاجار به بعد شکل گرفت و از نظر مورخان آن دوره وی به عنوان قهرمان ایران شناخته میشد و با وجود آغاز جنگهای عقیدتی که از زمان وی شروع شد ولی ایران از نظر جنگهای داخلی به ثبات نسبیای رسید.[۶]
فرهنگ
عباس امانت معتقد است که دولت قاجاریه باوجود نقاط ضعف گوناگون، در نیمه اول قرن نوزدهم به عنوان پشتیبان و پرورندهٔ یک فرهنگ شاخص و قابل توجه در طول تاریخ ایران یگانه بود و قاجاریه در مقایسه با کشورهای دیگر دنیای اسلام خاورمیانه از جمله مصر و حتی دولت عثمانی کارنامه روشن و جذابی دارد.[۶]
نقش خاندانها در فرهنگ قاجاریه
تعدادی از خاندانهای ایران در دوره قاجاریه با توجه به تداوم اعتقادی و ثروتی که داشتند در نشر و نگهداری فرهنگی خاص کوشا بودند به عنوان مثال:
- برای شعرا، نثرنویسان، نقاشان و معماران نقش پرورنده و ولینعمت داشت.
- خاندان معیرالممالک مخصوصا دوستعلیخان نظامالدوله (نظامالدوله) در اواخر دوران فتحعلی شاه و اوائل دوره ناصرالدینشاه نقش عمدهای در پیدایش نوعی معماری که پیوندی بین معماری بومی و فرنگی بود داشت. تکیه دولت که یکی از شاهکارهای معماری دوره قاجاریه است از ابتکارات او بود.
- در نگارش و پیدایش نقاشیهای هزار و یکشب صنیعالملک تاثیر بسیاری داشتند و رهی معیری، شاعر و ترانه سرای معاصر، از بازماندگان این خاندان هنری است. این خاندان همچنین در فرهنگ غذایی ایران نیز تاثیرات بسزایی داشتند و گوجهفرنگی را برای اولین بار در مزرعهای که محوطهٔ فرودگاه مهرآباد کنونی است پرورش دادند.
- نقاشان معرفی مانند کمالالملک و صنیعالملک به کمک خانواده پرورش یافتند و فرخ غفاری از این خاندان هم نقش عمدهای در پیدایش ایران پیش از انقلاب داشته است.
- از خانواده صبای کاشانی اسطورههای فرهنگی و ادبیای مانند ملکالشعرای بهار و ابوالحسن خان صبا رشد یافتند.
- در ادبیات معاصر ایران تاثیر بسزایی داشتند از جمله رضاقلیخان هدایت مورخ که روایت ادبی ایران به صورتی که امروز میشناسیم از ابتکارات اوست و صادق هدایت در سده بیستم از همین خانواده برخاستهاند.
- از خانواده وصال شیرازی و افراد بزرگی از جمله محمدعلی ذکاءالملک، ادیب روشنفکر، روزنامه نگار و سیاستمدار و موسس فرهنگستان ایران نقش مهمی در شکل گیری دوره پهلوی دارد.
- در روایت تاریخی ایران تاثیر بسزایی داشتند و برای نخستین بار با کمک علیاکبر فراهانی ردیفهای موسیقی سنتی ایرانی را باز نوشتند و تدوین کردند.[۶]